Endonezya’nın Ankara Büyükelçisi Dr. Lalu Muhamad Iqbal:

TÜRKİYE İLE ALTYAPI YATIRIMLARINDA VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞBİRLİĞİ YAPMAK İSTİYORUZ

Hazırlayan

Hayrettin Turan

Haber, Röportaj

Endonezya 240 milyonluk nüfusu ile nüfus yoğunluğu bakımından dünyanın en büyük 4. ülkesi. Bir trilyon doları aşan milli geliri ile G20 arasında yer alan bir ülke. 1998 mali krizinde büyük yara alan Endonezya, ekonomisini toparladı ve hızlı bir büyüme sürecine girdi.

Türkiye ile ilişkilere büyük önem veren Endonezya’nın Ankara Büyükelçisi Dr. Lalu Muhamad Iqbal, ortak yatırımlara ve işbirliğine her zaman hazır olduklarını belirtiyor.

• Sayın Büyükelçi, öncelikle Endonezya ekonomisini daha yakından tanımak isteyenler için ekonominizin tablosunu çizer misiniz?

1998 Asya mali krizinde Endonezya ekonomisi toparlanması zor görülen büyük bir darbe aldı. Ancak bu krizden 23 yıl sonra Endonezya şu an satın alma gücü paritesi bakımından dünyanın en büyük 10. ekonomisi konumunda. Aynı zamanda 2022’de Endonezya’nın başkanlığında düzenlenecek G-20 forumunun da bir üyesi. Ülkemizin nüfusu yaklaşık 240 milyon. Endonezya, nüfusuyla nüfus bakımından dünyanın en büyük 4. ülkesi. Bu durum, ülkemizin ekonomik büyümesine güçlü bir temel teşkil ediyor. Endonezya, Dünya Bankası verilerine göre bir trilyon 58 milyar dolarlık trilyon dolarlık Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’sı ile İslam dünyasının en büyük ekonomisine sahip. Bu rakam ülkemizin ekonomik büyüklüğünü tam olarak yansıtıyor. Küresel ekonomiyi etkileyen COVID-19 pandemisinin ardından, Endonezya ekonomisi, 2020 yılında  %2.07 oranında küçüldü. Ancak yine de güçlü politikalarla birlikte 2021 yılında ekonominin yüzde 4.0 büyüme ile tekrar canlanması bekleniyor. Böyle bir rakamla dünyanın en büyük Müslüman nüfusuna sahip olan Endonezya, küresel helal ekonomisinin liderleri arasında yer alıyor. Endonezya Helal Yaşam Merkezi ve DinarStandard tarafından yayınlanan 2021/2022 Endonezya Helal Piyasası Raporlarına göre, Endonezya Küresel İslam Ekonomisi Göstergesi’nde (GIEI) dördüncü sırada yer alıyor.  Endonezya, helal gıda sıralamasında yukarılara tırmanmaya devam ederek 2021 yılında 2. sıraya yükseldi. Diğer helal ekonomi sektörlerinde de ilk 10’da yer alıyor.

2020 yılında Endonezya OIC ülkelerine helal ve ilgili ürün sağlayan en büyük küresel tedarikçiler arasında yer aldı. Endonezya’nın 8.5 milyar dolarlık helal ürün ihracatı, ülkenin global ölçekte onuncu, OIC ülkeleri arasında ise ikinci en büyük ihracatçı ülke konumunda olduğunu gösteriyor. Endonezya helal ürün ihracatında küresel lider olma ve OIC ülkeleri arasındaki ticareti güçlendirme potansiyeline sahip. İslami finansta ise Endonezya 199.5 milyar dolarlık varlıklarıyla dünya lideri olup, dünyadaki İslami bankalarda en büyük hesabı (yaklaşık 50 milyon) bulunan ülkedir.

Endonezya uluslararası pazarda 2020 yılında toplam 20.65 milyar dolarla en büyük sukuk ihracı yapan ülke. Bu rakam, dünya genelinde ihraç edilen sukukun %22.18’ine denk geliyor. OECD Endonezya’nın önümüzdeki dönemde orta gelirli ülke statüsünden yüksek gelirli ülke statüsüne, 2045 yılında ise gelişmiş ülke statüsüne geçmesini bekliyor. Price Waterhouse Cooper tarafından yayınlanan “2050’de Dünya Raporu”na göre Endonezya, 10.5 trilyon dolarlık Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve 32,600 dolarlık kişi başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ile dünyanın en büyük 4. ekonomisi olacak.

ENDONEZYA VE TÜRKİYE, TİCARET CEPHESİNDE BİRBİRİNİ TAMAMLIYOR

• Türkiye ve Endonezya arasındaki ticaret hacmi 2018 yılına kadar yükselerek 1.8 milyar dolara yaklaştı. Ancak daha sonra düşüşe geçti. Yine de her iki ülke arasındaki ticaret hacmi potansiyeli çok yüksek. Türkiye ile Endonezya arasındaki ticaret hacmi sizce nasıl artırılabilir?

Endonezya ve Türkiye G20 üyesi olan ülkeler. Ülkelerimiz, küresel ekonomik oyuncular arasında yer alıyorlar. Endonezya Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre ticaret hacmi, 2018 yılında 1.8 milyar dolar civarına ulaştı. Fakat daha sonra pandeminin de etkisiyle birlikte 1.3 milyar dolara geriledi. Birçok açıdan Endonezya ve Türkiye, ticari ilişkileri birbirini tamamlar nitelikte. Endonezya’nın Türkiye’ye ihraç ettiği temel ürünler çoğunlukla yapay kesikli lifler, palm yağı, kauçuk ve demir çelik gibi hammadde ve yarı mamul ürünler. Bunlar da Türkiye’de sanayide işlenerek nihai ürünler elde ediliyor. Aynı şekilde Endonezya’nın Türkiye’den asıl ithal ettiği ürünler de endüstriyel ürünler. Her iki ülkenin de ekonomisinin büyüklüğünü düşündüğümüzde Endonezya ve Türkiye arasındaki ticari alışverişin önümüzdeki yıllarda gelişeceğine eminim. Bu bakımdan her iki taraf için de faydalı olacak ticari ilişkilerin önünü açacak Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşmasının sonuçlanmasını umuyorum.

ALTYAPI YATIRIMLARINDA VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞBİRLİĞİ YAPABİLİRİZ

• Türkiye son derece büyük bir kalkınma seferberliği gösterdi. Endonezya olarak hükümet ve özel sektör firmalarının ortak olarak üstlendiği bu projelerde yer almak istiyor musunuz?

Endonezya ve Türkiye arasındaki en yüksek potansiyele sahip ekonomik işbirliği ,inşaat sektöründe. Endonezya hükümeti altyapı geliştirmeyi önceliğe aldı. Türk şirketleri de bu alanda katkı sağlayıp bu sektöre yatırım yapabilir. Bu bakımdan Endonezya Dışişleri Bakanı ve İmar ve İskan Bakanı sırasıyla 2021 Ekim ayında ve Kasım ayının başlarında Türkiye’ye ziyarette bulundu. Bu ziyaretlerde inşaat sektöründe işbirliği ihtimali görüşüldü ve üç Endonezya ve Türk şirketi bu alanda güç birliği kurmak istediklerini gösteren bir niyet mektubu imzaladı. Bu niyet mektubu aynı zamanda Endonezya ve Türk şirketlerine üçüncü bir ülkede inşaat projelerinde birlikte çalışma fırsatı sağlıyor. Uzun süreli ve kapsamlı deneyimimiz sayesinde inşaat sektöründe sınırsız işbirliği fırsatı var.